In de naam Gistel ligt de ontwikkelingsgeschiedenis van het landschap en het contact tussen de polder- en zandstreek besloten. Gistel zou van het Germaanse ‘geest’ en ‘lo’ komen, wat betekent: open bos op hogere zandgrond, nabij moerassen. Gistel ligt dan ook op een oude zandheuvelrug met zowel in het noorden (richting zee) als in het zuiden (meer land inwaarts) lager gelegen gebieden.

Dat Gistel reeds vermeld zou staan in de 9e-eeuwse aantekeningen van de Noormannen staat ter discussie. Officieel neemt men aan dat de eerste documenten die Gistel vermelden uit de 10e eeuw zijn. Volgens deze documenten zou Gistel in deze periode een gunstige ligging hebben aan de zee (zie ook Walraversijde).

In de middeleeuwen was Gistel (ook wel een Gestella/Gistella of Ghistelle/Ghistelles/Ghestelle genoemd) een graaflijke heerlijkheid, Gistel-Ambacht van het geslacht Gistel. De groei van Gistel moet te danken zijn aan de bevaarbaarheid van een kreek, waardoor deze vooruitgeschoven plek langs de toenmalige grillige kustlijn, een strategische positie verwierf in de verdediging tegen de Noormannen. Zolang de kreek bevaarbaar bleef ontwikkelde Gistel zich tot een haven- en handelsnederzetting. In de 12e eeuw kende de stad al een versterkte vesting. In de 13e eeuw verwierf Gistel de stadsrechten.

Maak jullie klaar om deze historische stad samen met ons te verkennen!